Tuluh peyniri, Kars ilinde sıklıkla tüketilen bir peynir çeşididir. Bu peynir türü için genellikle koyun derisi kullanılmaktadır. Kesilen koyunun derisi parçalanmaya mahal vermeden çıkarılarak kurutulmakta ve peynir yapım zamanı temizce yıkanarak alt kısmından dikilmektedir. Taze çeçil peyniri tel tel ayrılarak üzerine kaya tuzu eklenmekte ve iyice ovalanmaktadır. Bu şekilde yumuşayan peynir, tuluh denilen derinin içine doldurulup iyice bastırılarak tuluhun ağız kısmı bağlanmaktadır. Bu dolu tuluh serin ve temiz bir yerde (kum zemin üzerinde) yaklaşık 4 ay boyunca bekletilmektedir. Peynir kurudukça alt kısmından şırat sızması olduğu için her gün temizliği ve bakımı yapılarak çürüme veya kurtlanma engellenmektedir. Çeçil peyniriyle beraber lor peyniri veya yağlı beyaz peynir de kullanılabilmektedir. Göğermiş yani küflü peynir için ise kuruma süreci tamamlanan derinin dış yüzeyine süt sürülerek ıslanması ve küflenmenin gerçekleşmesi sağlanmaktadır. Oldukça lezzetli olan bu peynir türü plastik malzemeler kullanılmadan doğal yöntemlerle elde edildiğinden özel bir peynir türü olarak ön plana çıkmaktadır.

Kaynak: Serhat Kalkınma Ajansı. (2024). TRA2 Bölgesi Yöresel Ürünleri. 04 15, 2025 tarihinde https://www.serka.gov.tr/serka-yayinlari/ adresinden alındı